متن کامل خبر


 
تعریف رسالت علم صرفاً به ساخت این جهان و تأمین رفاه زندگی حاصل عقلانیت جدید غرب

خلاصه خبر: یکی از مولفه‌های عقلانیت جدید مغرب زمین که از دوره رنسانس به این سو ایجاد شد و پایه‌های آن در قرن 17 میلادی توسط فیلسوفانی چون فرانسیس بیکن، رنه دکارت و توماس هابز نهاده شد رویکرد کاملا نو به علم و هدف از آن بود.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی فلاح‌رفیع مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تربیت‌مدرس در ابتدای جلسه شورای دانشگاه ضمن عرض تبریک آغاز سال تحصیلی، محوریت بحث این جلسه خود را در راستای سلسله مباحث عقلانیت غربی، به عقلانیت ابزاری اختصاص دادند.

ایشان خاطرنشان ساختند: یکی از مولفه‌های عقلانیت جدید مغرب زمین که از دوره رنسانس به این سو ایجاد شد و پایه‌های آن در قرن 17 میلادی توسط فیلسوفانی چون فرانسیس بیکن، رنه دکارت و توماس هابز نهاده شد رویکرد کاملا نو به علم و هدف از آن بود. از نظر اینان رویکرد علم باید ساختن دنیا و زندگی این‌جهانی باشد. علم مفید علمی است که این جهان ما را بسازد، این در حالی بود که نزد فیلسوفان یونانی علم ابتدائاً برای رشد و تعالی و کمال انسان بود. در قرون میانه نیز رویکرد یونان ادامه یافت.

عضو هیأت علمی گروه فلسفه دانشگاه تربیت‌مدرس افزودند: این نگرش در دوره جدید عوض شد و عقلانیت سابق در این زمینه منسوخ و عقلانیت دیگری جایگزین آن گردید که از آن می‌توان تحت عنوان «عقلانیت ابزاری» نام برد. در این عقلانیت اساسا از انسان‌سازی خبری نبود حتی در علوم انسانی- که به غلط در تقابل با علوم تجربی از آن نام برده شد- خبری از رشد و تعالی انسان به میان نیامد. ایشان افزود: علوم انسانی امروزه در تقابل با علوم تجربی نیست؛ چرا که برمبنای روش تجربی بنا شده‌اند. در تمام دوره جدید از قرن 17 به این سو و تاکنون که در قرن 21 هستیم این عقلانیت حاکم بوده است. هرچند در رویکردهای جدید دیگر کمابیش تغییراتی حاصل شده است، مثلا در نگاه تجربی و تعریف از تجربه‌ها فرازونشیب‌هایی داشته‌ایم همچنین در زمینه اعتبار همه جانبه علم تجربی(science) از نیمه دوم قرن 20 ما چرخشی را در عالم علم در مغرب زمین احساس می‌کنیم. اما در نگاه و نگرش به هدف علم تجربی و عقلانیت ابزاری تاکنون چندان چرخش قابل ملاحظه‌ای دیده نمی‌شود.

دکتر فلاح‌رفیع بیان داشتند: اکنون نیز هدف اول از علم تجربی و بلکه تنها هدف ساختن جهان مادی است، هرچند اهداف انسان‌سازانه هم مورد غفلت همگان نیست، اما هدف از علم رشد و تعالی معنوی انسان نیست. هدف انسان‌سازانه را باید در جاهای دیگر غیر از علم مرسوم و معمول جستجو کرد.

استاد فلسفه دانشگاه تربیت‌مدرس اضافه کردند: امروزه موضوع مهم منافع ملی در سطح بین‌الملل و نهادهای سیاسی جهان ریشه در همین عقلانیت ابزاری دارد که هدف وسیله را توجیه می‌کند. اما ما باید برگردیم به عقلانیت دینی خود و اینکه عقلانیت دین‌بنیان کدام عقلانیت است. یکی از راه‌های فهم این عقلانیت، رجوع به امام معصوم(علیه‌السلام) است که اسوه و الگوی منصوب ما از سوی خدای متعال است.

حجت‌الاسلام فلاح‌رفیع در پایان سخنان خود برای تشریح عقلانیت مورد نظر به حدیثی از امام حسین(علیه‌السلام) اشاره کردند و در این زمینه مطالبی را بیان داشتند.


23 مهر 1397 / تعداد نمایش : 1177