روتاویروس ها عامل اصلی ایجاد گاستروانتریت حاد در کودکان زیر ۵ سال می باشند. روش های تشخیصی متنوعی از جمله استفاده از میکروسکوپ الکترونی، روش ELISA،PAGE و RT-PCRجهت تشخیص روتاویروس ها وجود دارد که از این میان، روش های RT-PCR به عنوان روش استاندارد طلایی تشخیص در آزمایشگاه های تشخیص طبی مورد استفاده قرار می گیرد.
دکتر کیانا کتابی که این پژوهش در قالب رساله دکترای تخصصی وی در رشته ویروس شناسی انجام شده است، با بیان این مقدمه در خصوص ضرورت این تحقیق افزود: به دلیل هزینه بالای این تکنیک ها و گاهی در دسترس نبودن کیت های تجاری در امر تشخیص و همچنین بررسی میزان همه گیری این بیماری، به کار بردن روش های غیر وابسته به PCR مثل طراحی یک حسگر زیستی تشخیصی، ضروری به نظر می رسد.
دکتر کتابی تشریح کرد: در این مطالعه پس از سنتز نانوساختارهای MXene از فاز MAX و انجام مشخصه یابی های FESEM، AFM،EDX و XRD روی آن ها، یک DNA زیست حسگر الکتروشیمیایی لیبل دار اصلاح شده با پلی پیرول، HEMA، DMPP و نانوساختارهای MXene و دارای لایه ای از نانوذرات طلا روی آن تهیه شد. همچنین پروب مکمل توالی محافظت شده ای از پروتئین 6VP روتاویروس ها جهت شناسایی این ویروس در نمونه مورد نظر طراحی شد و روی سطح الکترود اصلاح شده قرار گرفت.
وی ادامه داد: بعد از هیبریداسیون میان پروب و توالی هدف، پیک DPV حاصل اندازه گیری شد. همچنین بهینه سازی فاکتورهای موثر بر پاسخ زیست حسگر شامل غلظت پروب، مدت زمان تثبیت پروب روی الکترود، مدت زمان هیبریداسیون و pH بافر هیبریداسیون انجام شد. همچنین مشخصه یابی الکتروشیمیایی CV و مشخصه یابی های فیزیکی شامل تصویربرداریFESEM و AFM جهت بررسی عملکرد زیست حسگر طراحی شده انجام شدند.
پژوهشگر دانشگاه اضافه کرد: نمونه های استفاده شده در این مطالعه شامل نمونه های بالینی و حاصل از کشت سلول توسط تست استاندارد طلایی تشخیص روتاویروس ها یعنی RT-PCRو همچنین با استفاده از زیست حسگر طراحی شده بررسی و از نظر اختصاصیت و حساسیت مورد مقایسه قرار گرفتند. همچنین پایداری و تکثیرپذیری DNA زیست حسگر طراحی شده نیز بررسی شد
دکتر کتابی در اشاره به نتایج این پژوهش گفت: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه،DNA زیست حسگر الکتروشیمیایی طراحی شده توانست در رنج خطی 10-7 تا 10-18 مولار و با کمترین حد تشخیصی 0.8 اتومولار وجود روتاویروس ها را در نمونه های مورد نظر تشخیص دهد. همچنین میزان LOD و رنج خطی تشخیص بر اساس PFU به ترتیب 123 PFU و105 PFU تا PFU 3333 محاسبه شد. لازم به ذکر است که این زیست حسگر قادر به افتراق توالی های DNA دارای بازهای غیرمکمل و توالی نامکمل از توالی هدف بود
وی در پایان تصریح کرد: زیست حسگر الکتروشیمیایی ساخته شده با حساسیت و اختصاصیت بالا نسبت به RT-PCR که روش استاندارد طلایی تشخیص روتاویروس هاست، تکرارپذیری و تکثیرپذیری مناسب، رنج خطی وسیع و میزان LOD پایین، رویکرد تشخیصی جدیدی جهت تشخیص روتا ویروس ها می باشد.
گفتنی است این پژوهش در قالب رساله دکترای تخصصی کیانا کتابی با راهنمایی دکتر حوریه سلیمانجاهی عضو هیأت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه انجام شد.
|